بازاریابی سبز

بازاریابی سبز، مفهومی است که در دهه‌های اخیر، با توجه به افزایش آگاهی‌های زیست‌محیطی و اجتماعی، جایگاه ویژه‌ای در استراتژی‌های بازاریابی سازمان‌ها و برندها پیدا کرده است. این رویکرد، نه تنها برای سازگاری با قوانین و مقررات دولت‌ها و نهادهای بین‌المللی ضرورت یافته، بلکه به عنوان یک مزیت رقابتی برای جلب اعتماد و وفاداری مشتریان، به‌شمار می‌رود.

بازاریابی سبز چیست؟

بازاریابی سبز به معنای بازاریابی محصولات به روشی است که در آن آسیبی به محیط زیست نرسد. در این روش بازاریابی هم نیازهای مشتری برآورده می­شود و هم از محیط زیست و طبیعت محافظت می­شود. در واقع بازاریابی سبز یا (green marketing) از نوع سوم بازاریابی میباشد. بازاریابی سبز در واقع پاسخی به نیازهای تغییرات اجتماعی و محیط زیستی است که با گذر زمان شکل گرفته‌اند. این مفهوم از ابتدایی‌ترین شکل‌های تبلیغاتی که تنها به معرفی ویژگی‌های سبز محصولات اشاره داشت، به یک استراتژی جامع تبدیل شده که در تمامی جنبه‌های تجارت، از تولید تا بازاریابی و فروش، نفوذ کرده است.

ممکن است شرکت­ های سبز کالایی تولید کنن که دوست­دار محیط زیست باشه و یا روش تولیدی معرفی کنن که کمترین آسیب رو به منابع طبیعی وارد کنه.

بازاریابی سبز به نام بازاریابی پایدار هم شناخته می­شه.

عناصر چهارگانه بازاریابی- محصول، قیمت، مکان و تخفیفات- با محصولاتی در بازار ادغام می­شن که به لحاظ سازگاری با محیط زیست به نسبت جایگزین­ های در دسترس ارجحیت دارن.

مزیت­ های زیست محیطی بازاریابی سبز عبارتند از: کاهش ضایعات، کاهش انتشار سموم، بازده بهتر انرژی و… .

تعریف بازاریابی سبز از دیدگاه اتحادیه بازاریابی آمریکا

تعریف مرتبط= «بازاریابی محصولاتی که از نظر زیست محیطی قابل اعتماد هستند، بازاریابی سبز نام دارد.»

تعریف بازاریابی اجتماعی= توسعه و بازاریابی محصولاتی که برای به حداقل رساندن اثرات منفی بر محیط زیست یا بهبود کیفیت آن طراحی شده­اند.

تعریف زیست محیطی= تلاش سازمان ها در جهت تولید، ارتقاء، بسته ­بندی، و ارائه محصولات به روشی که نسبت به نگرانی­ های زیست محیطی پاسخگو و حساس است.

بازاریابی سبز، نگرانی مشتریان نسبت به حفظ محیط زیست و منابع طبیعی رو مد نظر داره.  برخی کسب و کارها فرصت­ ها و مزیت­ های رقابتی پایداری زیست محیطی بسیاری رو شناسایی می­کنن. مصرف­ کنندگان در تمام دنیا در حال آگاه شدن نسبت به موضوعات زیست محیطی هستن و سعی دارن از تلاش های سازمان ها در جهت پایداری محیط زیست قدردانی کنن. از این رو بازار محصولات و خدمات سازگار با محیط زیست رو به رشد است.

شرکت ها از بسیاری از جهات از محبوبیت سازگاری با محیط زیست استفاده می­کنن:

1- ارتقاء جنبه ­های زیست محیطی محصول؛ مانند کتابهایی که از کاغذهای قابل بازیافت درست می­شن.

2- معرفی محصولات جدید، به ویژه آنهایی که دوستدار محیط زیست هستن.

به عنوان مثال، حباب­ ها و رشته­ های نوری با مصرف انرژی بهینه که باعث ذخیره انرژی الکتریکی می­شن.

3- طراحی سازگار با محیط زیست محصولات موجود.

در گذشته اسپری­های دئودورانت از گاز CFC استفاده می­کردن که برای محیط زیست مناسب نبودن؛ اما در حال حاضر شرکت­های تولید لوازم آرایشی دیگه از این گاز استفاده نمی­کنن.

چهار جزء بازاریابی سبز

 

محصولات و خدمات بازاریابی سبز بر اساس 4 عنصر بازاریابی سنتی اما در شرایط سازگار با محیط زیست ارائه می­شن تا رضایت مشتریان دوستدار محیط زیست رو برآورده کنن.

1- محصول: در بازاریابی سبز محصول باید به گونه­ ای باشه که هم نیاز مشتری برآورده بشه و هم کمترین تأثیر مخرب رو برای محیط زیست داشته باشه.

باید به خاطر داشته باشین اگرچه برخی مشتریان علاقه زیادی به محیط زیست دارن، اما حاضر نیستن محصولی بخرن که نتونه نیازشون رو برآورده کنه. تولید کنندگان باید محصولی رو ارائه بدن که اول نیاز مشتری رو تأمین کنه.

انواع محصول برای بازاریابی سبز

الف- محصولاتی که از موتد بازیافتی تولید بشن.

ب- محصولاتی که بتونن بازیافت بشن؛ مثل بطری­ های نوشیدنی

ج- محصولات با بازدهی بالا که در مصرف برق، آب و سوخت بهینه باشن. مثل لامپ­ های کم مصرف و ماشین­ های هیبریدی

د- بسته بندی سازگار با محیط زیست که در آن به­ جای پلاستیک از کاغذ استفاده می­شه.

ه- محصولات ارگانیک مثل میوه­ ها و سبزیجات ارگانیک

2- قیمت: یکی از مهمترین فاکتورهای بازاریابی قیمت است.

مشتری در صورتی برای یک محصول سبز پول خوبی پرداخت می­کنه که احساس کنه محصول ارزشش رو داره.

اگر بازاریابی سبز ارزش های بیشتری نسبت به پول به مشتریان معرفی کنه، آنها از پرداخت این پول خوشحال خواهند بود. این ارزش می­تونه عملکرد بهتر، طراحی بهتر، مصرف بهینه سوخت و غیره باشه. بزرگترین وجه مثبت بازاریابی سبز اینه که محصولات سازگار با محیط زیست در دراز مدت باعث صرفه جویی و هزینه کمتر در مصرف انرژی می­شن.

3- مکان: کانال های توزیع و محلی که محصولات و خدمات در آن عرضه می­شن، تأثیر به ­سزایی در تصمیم گیری خرید مشتری دارن.

مشتریان حتی برای خرید محصولات سازگار با محیط زیست هم حاضر نیستن مسیر خودشون رو طولانی کنن یا تغییر مسیر بدن. شرکت باید مطمئن باشه که محصولاتش به راحتی در دسترس گروه وسیعی از مشتریان است.

مکان باید تفاوت چشمگیری با مکان فروش رقبا داشته باشه. شرکت برای تثبیت اعتبار خود باید سیستم لجیستیکی اتخاذ کنه که سازگار با محیط زیست باشه، در غیر این صورت نمی­تونه اعتماد مشتری­ها رو طولانی مدت حفظ کنه.

4- ارتقاء و فروش ویژه: ترکیب فروش ویژه شامل تبلیغات، تخفیفات، عمومیت و بازاریابی مستقیم است.

بازاریابان سبز موفق از ابزارها و روش های تبلیغاتی پایدار برای تقویت اعتبار محیطی استفاده خواهند می­کنن.

تبلیغات یکی از حیاتی ­ترین جنبه­ های تبلیغات سبز است.

اگه تولید کننده ­ای قادر باشه سازگاری با محیط زیست رو در تبلیغات خود حفظ کنه، می تونه حسن نیت و اعتماد مشتریان رو داشته باشه.

بسیاری از شرکت ها در حال جایگزینی تبلیغات چاپی و کاتالوگ ها با تبلیغات آنلاین و بازاریابی الکترونیکی هستن.

دولت استفاده از کیسه­ های پلی اتیلن رو برای برخی از بنگاه های اقتصادی در برخی مناطق ممنوع کرده؛ آنها از کیسه ­هایی با مواد زیست تخریب پذیر استفاده می­کنن.

همچنین شرکت ها می­تونن همکاری معنا­داری با سایر شرکتهای بازاریابی سبز و انجمن­های دولتی داشته باشن تا حفاظت و پایداری زیست محیطی رو ارتقاء بدن.

رمز موفقیت بازاریابی سبز تعادل بین جنبه ­های اقتصادی و سودآوری شرکت و مسئولیت اجتماعی در قبال محیط زیست است.

بازاریابان باهوش روش هایی را برای ادغام مزایای زیست محیطی با بهبود عملکرد محصول ابداع می کنن.

بازاریابی سبز هنوز یک مفهوم جدید است و برای درک کامل پتانسیل آن به زمان و تحقیقات بیشتر نیاز است.

در بازاریابی سبز هم مانند تمام شکلهای بازاریابی، نتیجه مثبت وقتی به دست می­آید که رضایت مشتری جلب بشه. در اینجا اعتبار فاکتور بسیار حیاتی است.

تولیدکننده باید این اطمینان رو به مشتری بده که تلاش خالصانه ­ای در زمینه حفظ محیط زیست داره.

بازاریابی پایدار یک مد زودگذر و یک هوس نیست؛ بلکه راهی برای رسیدن به موفقیت های طولانی مدت است.

فرایند بازاریابی سبز به کاهش ضایعات، بهبود مصرف انرژی و استفاده بهتر از منابع کمک می­کنه.

راندمان بالا در عملکرد همراه با رضایت مشتری نه تنها به نفع محیط زیست؛ بلکه درآمد شرکت برای سالیان دراز رو تضمین می­کنه.

چرا بازاریابی سبز انتخاب بیشتر بازاریابان است؟

بیشتر شرکتها به دلایل زیر بازاریابی سبز رو انتخاب کردن:

1- فرصت: امروزه در کل دنیا درصد قابل توجهی از مشتریان شهری محصولات سازگار با محیط زیست رو ترجیح می­دن.

بنابراین بازاریابان با بخش های بزرگ و متعددی برای تأمین نیاز افراد روبرو هستن.

2- مسئولیت اجتماعی: بسیاری از شرکت ها به این باور رسیده­ اند که باید روش کسب و کار خود را با محیط زیست و حفظ آن سازگار کنن. آنها بر این باورند که دستیابی به اهداف زیست محیطی به اندازه کسب درآمد مهم است.

3- فشار حکومتی: قوانین بسیاری از طرف دولت برای حمایت و حفاظت از مصرف­ کنندگان و کل جامعه وضع شده. شرکت ها هم موظف به رعایت این قوانین جدید هستن.

4- فشار رقابتی: بسیاری از شرکتها از بازاریابی سبز استفاده می­کنن تا مرزهای رقابتی خود رو حفظ کنن.

5- کاهش هزینه­ ها: کاهش ضایعات مضر در دراز مدت منجر به صرفه ­جویی در هزینه ­ها می­شه.

امروزه شرکت ها رابطه هم زیستی ایجاد کردن که به موجب آن زباله های تولید شده توسط یک شرکت، به وسیله شرکت دیگه به عنوان ماده اولیه مقرون به صرفه استفاده می­شه.

مزیت های بازاریابی سبز

بازاریابی سبز یکی از روش‌های نوین بازاریابی است که به توجه به محیط زیست و پایداری بلندمدت توجه دارد. در ادامه به برخی از مزایای این نوع بازاریابی پرداخته‌ایم:

الف) رشد طولانی مدت همراه با سودآوری را تضمین می‌کند

بازاریابی سبز با تمرکز بر پایداری و مسئولیت‌پذیری محیطی، به شرکت‌ها کمک می‌کند تا رشد پایدار و سودآوری بلندمدت را تجربه کنند. مشتریان به تدریج به برندهایی که به محیط زیست اهمیت می‌دهند، وفادارتر می‌شوند و این وفاداری به افزایش درآمد و رشد پایدار شرکت کمک می‌کند.

ب) کاهش هزینه‌ها در درازمدت

اگرچه در ابتدا ممکن است هزینه‌های پیاده‌سازی بازاریابی سبز به نظر بیشتر برسد، اما در درازمدت می‌تواند به کاهش هزینه‌ها منجر شود. به عنوان مثال، استفاده از منابع تجدیدپذیر و کاهش مصرف انرژی نه تنها به کاهش هزینه‌های عملیاتی کمک می‌کند، بلکه به بهبود تصویر برند نیز کمک می‌کند.

ج) دسترسی به بازارهای جدید و مزیت‌های رقابتی

بازاریابی سبز به شرکت‌ها کمک می‌کند تا محصولات و خدمات خود را با توجه به جنبه‌های زیست محیطی به بازار معرفی کنند. این روش بازاریابی به دسترسی به بازارهای جدید و بهره‌مندی از مزیت‌های رقابتی کمک می‌کند. مصرف‌کنندگانی که به محیط زیست اهمیت می‌دهند، ترجیح می‌دهند محصولات و خدماتی را انتخاب کنند که با اصول سبز هماهنگ باشد.

د) افزایش احساس غرور و افتخار کارمندان

کارمندان شرکت‌هایی که در زمینه حفاظت از محیط زیست مسئولیت‌پذیری دارند، احساس غرور و افتخار بیشتری از کار خود دارند. این امر به افزایش انگیزه و بهره‌وری کارکنان کمک می‌کند و می‌تواند به جذب نیروی کار ماهر و متعهد منجر شود.

مثالی از بازاریابی سبز

استارباکس (SBUX) اغلب به عنوان شرکت پیشرو در زمینه بازاریابی سبز شناخته می‌شود. این شرکت در سال‌های اخیر سرمایه‌گذاری بزرگی در زمینه ابتکارات اجتماعی و زیست‌محیطی داشته است.

به عنوان مثال، در گزارش تأثیرات اجتماعی جهانی در سال 2018 اعلام شد که این شرکت بین سال‌های 2016 تا 2018 مبلغی معادل 140 میلیون دلار در پروژه توسعه منابع انرژی‌های تجدیدپذیر سرمایه‌گذاری کرده است. هدف این پروژه تأمین برق 9000 شعبه این شرکت در سراسر آمریکا بوده است.

علاوه بر این، استارباکس برنامه‌های گسترده‌ای برای کاهش مصرف پلاستیک و کاغذ داشته است. این شرکت تعهد داده که تا سال 2025 تمام بسته‌بندی‌های خود را قابل بازیافت یا قابل تجزیه کند. همچنین استارباکس برنامه‌های مختلفی برای آموزش و آگاهی‌بخشی به مشتریان در مورد اهمیت حفظ محیط زیست و کاهش زباله‌های پلاستیکی دارد.

یکی دیگر از اقدامات سبز استارباکس، استفاده از فنجان‌های قابل بازیافت و تخفیف دادن به مشتریانی است که فنجان‌های قابل استفاده مجدد خود را به همراه دارند. این اقدامات نه تنها به کاهش زباله‌های تولید شده توسط این شرکت کمک می‌کند، بلکه به افزایش آگاهی مصرف‌کنندگان در مورد مسائل زیست‌محیطی نیز کمک می‌کند.

از منابع زیر در این مقاله کمک گرفته شده است:

• World Economic Forum: Why Green Marketing Matters
• Eco-Business: The Impact of Green Marketing on Consumer Behavior